Warner Bros’un merakla beklenen aksiyon filmi The Batman, geçen ay yayınlanan fragmanıyla yeni maceraya dair ilk ipuçlarını verdi. Fragmanla birlikte Robert Pattinson’ın başrolünü üstlendiği, Matt Reeves imzalı The Batman’in 1 Ekim 2021’de vizyona gireceği ilan edildi. 2 dakika 30 saniyelik fragman; yönetmenliğini Christopher Nolan’ın üstlendiği 2005, 2008 ve 2012 tarihli ‘Batman Başlıyor’, ‘Kara Şövalye’ ve ‘Kara Şövalye Yükseliyor’ üçlemesinde de benzerlerine rastlanan sembolik atıflarla dikkat çekici. Hem Batman üçlemesinde hem de The Batman’in fragmanda izlerine rastladığımız sembolik dil aynı zamanda Batman’i farklı bir yönden görmemizi de sağlıyor. Şimdi Batman’i sembollerden yola çıkarak felsefi ve mitolojik arka planını analiz edelim:
- Maske:‘Kara Şövalye Yükseliyor’un ortalarına doğru yüzü maskeli Batman, yine yüzü maskeli Bane adında biriyle dövüşür ve bu kavgada hezimete uğrar. Epey uzun süren bu amansız kavgada şunu öğreniriz: Batman, sevdiklerini korumak için yüzünü maskeler. Gece hayvanı, kör yarasa figürü ile özdeşleşen maske, insanlığa dair umudun göstergesidir. Batman veya namıdiğer Karanlık Şövalye, çocukken yaşadığı bir travmadan ötürü kendisini karanlığa alıştırmıştır. İnsanlıktan umudunu yitirmemiş, tüm maddi kaynaklarını ve manevi gücünü adaleti (kısasa kısas mantığı ile) sağlamak için kullanmaktadır.
Kuyudan çıkış ise ruhun, bir nevi içsel anlamda (tasavvufi anlamda konuşacak olursak), belirli idrak seviyelerinde yol kat ederek maddeye batmışlıktan sıyrılıp kendisini en subtil olanda keşfetmesidir. Bu kez de bu kısa fragmanda yer alan simgesel ve replik akışını, semptomatik bir okumayla analiz edelim: Tepesindeki delikten yansıyan günışığı kuyuyu, Platon’un mağarasına dönüştürmektedir. Ancak diklemesine bir metafor seçilmiştir, kuyu diktir, bu da onu dibe batmış (gözlerden yitik, mitik) ve dilin, dolayısıyla iletişimin ve düşünmenin tözü kabul edilen ve hatta onun taşıyıcısı kılan bir Babil kulesi yapar. Filmdeki kuyu, bütün bu bağlamlar ışığında, aslında çağın filozofunun ya da düşünen insanının kendisini içinde bulunduğu umutsuz dünya durumunu anlatır.
- Yükseliş:‘Kara Şövalye Yükseliyor’un adı da simgesel bir anlam taşır. ‘Yükseliyor’ ifadesi, filmin kendi çerçevesinde Batman’ın efsaneleşmesi ve yerini insanların kalplerinde sağlamlaştırması anlamında kullanılmıştır. Sinematogia’nın özünü akılda tutarak buradaki yükseliş (rise) aslında tam da manevi bir miraçtır. Kaldı ki Gotham, insanın kendi içinde keşfettiği tanrısallığın dış dünyada yaşam bulduğu (kötülükten uzak, yetim ve öksüzlerin haklarının yenmediği) Platonik bir şehirdir, Tanrısal tüzenin mekânlaşmasıdır.