Buzulbilimcilerin dünyadaki “en önemli” ve “en riskli” buzul olarak tanımladığı hatta bazılarının “kıyamet günü buzulu” olarak adlandırdığı Batı Antarktika’daki Thwaites Buzulu hızla eriyor. Öyle ki, Britanya adası büyüklüğündeki bu buzulun tamamen erimesi halinde, deniz seviyesinin yarım metreden fazla yükseleceği tahmin ediliyor. Bir grup bilim insanı, Thwaites’in neden bu kadar hızlı eridiğini araştırmak için Icefin adlı bir proje başlattı.
BBC’nin haberine göre, Icefin ekibi, yaklaşık 40 bilim insanından oluşuyor. Uluslararası Thwaites Buzul İşbirliği, bu buzulun neden bu kadar hızlı değiştiğini anlamak için İngiltere ile ABD tarafından ortak desteklenen 50 milyon dolarlık, beş yıllık bir proje. Ekip, buzul üzerinde 800 metrelik bir delik kazarak buz kütlesinin erimesine neden olan deniz suyuna ulaşmak ve bunun nereden geldiğini, bu buzu neden bu kadar hızlı bir şekilde erittiğini anlamaya çalışıyor.
Yaşananların arkasında iklim, hava ve okyanus akıntılarının bir araya gelmesinin yattığını söyleyen bilim insanları, Pasifik Okyanusu’nun ısındığını ve Batı Antarktika kıyılarındaki rüzgar biçimlerinin değişiklik göstermeye başladığını söylüyor. Bu da dipteki ılık suyu, kıta sahanlığının üzerine çıkarıyor. New York Üniversitesi’nden okyanusbilimci David Holland, “Derindeki ılık kutup çevresi suyu, bu buzulun erimesine neden oluyor” dedi.
Thwaites neden önemli?
Antarktika’da bulunan buz, dünyadaki temiz su kaynaklarının yüzde 90’ını oluşturuyor. Kıtadaki buzun yüzde 80’i de doğuda yer alıyor. Batı Antarktika’daki kütleler, Doğu’ya kıyasla daha küçük olmasına karşın halen oldukça devasa boyutlarda. Dahası, değişimlere karşı riski de daha yüksek. Batı’daki buzullar Doğu’nun aksine yüksek rakımlı bir yerde bulunmuyorlar. Aslında tabanı, deniz seviyesinin altında yer alıyor. Bu da Batı Antarktika’daki buzulların daha kolay qerimesine neden oluyor. Bu nedenle, bilim insanları için bu buzulda tam olarak neler yaşandığının anlaşılması, ileride deniz suyu düzeylerinin nasıl yükseleceğini doğru tahmin edebilmeleri açısından kritik önem taşıyor.
Erime hızı artıyor
- Buzulun erimesiyle birlikte temiz su da yukarı doğru akmaya ve arkasından daha ılık olan deniz suyunu çekmeye başlıyor. Ortaya çıkan “buz pompaları” nedeniyle yılda yalnızca birkaç 10 santimlik bir erime meydana geliyor ve bu da yağan karla birlikte oluşan yeni buzlarla dengeleniyor. Ancak bilim insanlarına göre, ılık su nedeniyle, bu doğal süreçte değişimler görülüyor. Diğer buzullardan elde edilen kanıtlar, buzula ulaşan ılık su miktarının artması halinde buz pompasının da çok daha hızlı çalıştığını ortaya koyuyor. Bilim insanları, bu durumda erime hızının 100 katına kadar çıkabileceğini belirtiyor.
