Klasik Türk Edebiyatı'nı oluşturma adına, özellikle Tanzimat Dönemi ve sonrasında gelişen süreçte yapılan birçok araştırmanın baş aktörlerinden biri de kuşkusuz Şemsettin Sami. Türk Edebiyatı farklı dönemlerde hem Arap-Fars hem de Fransız Edebiyatı'ndan etkilendi ve bu durumuın sonucu olarak milli bir edebiyatın kurulması fikri doğdu. Bu anlamda sözlük çalışmaları başta olmak üzere yaptığı çalışmalarla biliriz Sami'yi. İşte bu önemli araştırmacı ve yazarın hem bilinmeyen yönlerini okura göstermek hem de derinlemesine bir Şemsettin Sami araştırması için geçtiğimiz Mart ayında Yüksel Topaloğlu tarafından hazırlanan Şemsettin Sami- Süreli Yayınlarda Çıkmış Dil ve Edebiyat Yazıları isimli kitap Ötüken Yayınları arasından çıktı. “Şemsettin Sami, Dil ve Edebiyat Karşısında Şemsettin Sami ve Metin” başlıkları altında üç bölümden oluşan bu kitap, bir anlamda Şemsettin Sami sözlüğü olmuş.
Okuduklarımızı yorumlarken bildiğimiz gibi, yazar, eserini yazarken yaşamının bıraktığı izleri ve yaşadığı toplumun etkilerini kaleminden sızdırır. İşte Yüksel Topaloğlu, aradaki bu ilişkinin somutlaşması adına kitabının ilk bölümünde Şemsettin Sami'nin özyaşamı hakkında bilgiler vermiş. Doğumundan evliliğine, öğrenim hayatından fiziki görünüşüne kadar, birçok başlıkta bilinmeyen Şemsettin Sami'yi günyüzüne çıkarmış Topaloğlu. Bu bilgiler ışığında da kitabın ikinci ve üçüncü bölümlerinde verilen Şemsettin Sami'nin yazıları ve edebi yönüne dair bilgileri, okurun daha sağlıklı bir şekilde yorumlayabilmesini amaçlamış. Şemsettn Sami'nin özel hayatı ile ilgili bilgiler toplanırken, Topaloğlu'nun çoğunlukla birincil kaynaklara başvurması ve özellikle Sami'nin oğlu Ali Sami Yen'in anlattıklarını kaynak alması, kitaba bir güvenilirlik kazandırmış. Bu yönüyle bir Şemsettin Sami biyografisi rolünü de üstlenen bu kitap, edebiyat meraklılarını, Şemsettin Sami'nin edebiyat dışındaki farklı bir yaşantısına sürüklüyor.
Yaşamının en önemli gayelerinden biri olan kendine has milli bir edebiyat yaratma fikri olan Şemsettin Sami, bu amaca yönelik yazılar yazdı ve bunların birçoğu da manifesto niteliğindeydi. Bu bağlamda, edebiyat ve dil hakkında sürekli çalışmalar yapmış ve nasıl bir edebiyat ve dil olmalı sorusunun cevabını aramış bir yazar. Bu konulara ilişkin yazdığı ve süreli yayınlarda çıkan yazılarının toplandığı Şemsettin Sami- Süreli Yayınlarda Çıkmış Dil ve Edebiyat Yazıları isimli kitap, okura, Sami'yi daha derinlemesine araştırma fırsatı sunuyor. Yüksel Topaloğlu da bu kitabı hazırlarken, Şemsettin Sami'nin dil ve edebiyat anlayışını ve ardından bu bağlamda yazdığı yazılarını kronolojik bir sırayla vererek, edebiyatseverlere hem sistematik bir okuma olanağı sağlamış, hem de anlatılmak isteneni daha somut bir şekilde sunmuş.
Kitap, Şemsettin Sami'nin özel yaşamından edebiyat anlayışına ve yazdığı yazılara kadar birçok farklı unsuru içinde barındırıyor. Yüksel Topaloğlu'nun hazırlama sürecinde birincil kaynaklara başvurduğu ve daha önceünlü edebiyatçı üzerine yazılmış araştırma yazılarının da eksiklerini bulup kapatmaya çalıştığı bu kitap, okuru Şemsettin Sami coğrafyasına davet ediyor.
