|

Polisiye edebiyatının yıldız dedektifine taptaze ve dinamik bir uyarlama

Serüvenleri hem beyazperde hem de beyazcama en fazla uyarlanmış edebiyat kahramanı unvanına sahip Sherlock Holmes'u bir kez daha işlemek gibi zor bir işe soyunan İngiliz yönetmen Guy Ritchie, karakterlerine çok yakışmış iki başrol oyuncusu, özenli bir sanat yönetimi ve 19'uncu yüzyıl Londra'sını yeniden canlandıran yüksek düzeyli bir animasyon çalışmasının da katkılarıyla hedefi on ikiden vuruyor

Ali Murat Güven
00:00 - 16/01/2010 Cumartesi
Güncelleme: 13:46 - 17/01/2010 Pazar
Yeni Şafak
Polisiye edebiyatının yıldız dedektifine taptaze v
Polisiye edebiyatının yıldız dedektifine taptaze v

ASherlock Holmes, Victoria dönemi Londra'sında yaşayan, en karmaşık gizemlerin kalbindeki gerçeği ortaya çıkarmasıyla ün salmış bir özel dedektiftir. Has dostu Dr. John Watson ile birlikte çalışan bu zekâ küpü adam, gerek eşsiz gözlem gücü ve bu gözlemlerden en doğru sonuçları çıkarma noktasındaki üstün yeteneği, gerekse ustalıkla kullandığı yumrukları sayesinde her türden suçlunun takibinde parmakla gösterilen bir kanun adamıdır. Fakat, tam da o günlerde Londra üzerinde fırtına bulutları dolaşmaya başlamış ve Holmes'ün daha önce hiç karşılaşmadığı türden bir tehdit ortaya çıkmıştır. Kurbanlarını akıl almaz bir vahşilik sergileyerek, eski zamanların dinsel âyinlerine benzer törenlerle öldüren gizemli bir katil…

Arda arda gelen bir kaç cinayetten sonra, Holmes ve ortağı tam zamanında yetişip son kurbanı kurtarır ve failin kimliğini açığa çıkarırlar. Bu kişi, karanlık güçlerle ilişkisi olduğu söylentisiyle mahkûmları da gardiyanları da tedirginliğe sürükleyen insafsız Lord Blackwood'dur. Blackwood darağacına gitmeden önce, "ölümün kendisine hiçbir şey yapamayacağı" konusunda Holmes'a tehditkâr bir uyarı savurur. Ancak bu tehdidi mahkemenin sonucunu değiştirmeyecek ve cani ruhlu Lord kısa süre sonra idam edilecektir. Ölümünün ardından devam edegelen benzer stildeki cinayetler Blackwood'un sözünü -en azından görünürde- tuttuğunu gösterirken, onun bu beklenmedik "diriliş"i hem Londra halkını hem de Scotland Yard polis teşkilâtını paniğe sevk eder. Fakat, Holmes "mezarından geriye dönüp dehşet saçan hortlak" masallarını ciddiye almayacak kadar tecrübeli bir iz sürücüdür. Bakmak yerine görmeyi bir hayat felsefesine dönüştüren kahramanımız, sağ kolu Dr. Watson'la birlikte bu eli kanlı adamın ölümcül planını durdurabilmek için zamana karşı bir yarışa girer.


SİNEMA KADAR ESKİ BİR ÖYKÜ

2010 yılının dünyasında, tıpkı bir "Sefiller", "Dracula", "Frankenstein" ya da "Oliver Twist" öyküsü gibi, sinema sektörünün en sevdiği edebiyat uyarlamalarından biri olan "Sherlock Holmes"ten de yeni ve taze bir şeyler çıkartabilmek gerçekten çok zor. Ya da en azından, durum ilk bakışta böyle görünüyor. Çünkü, söz konusu kült romana ilişkin beyazperde ve beyazcam uyarlamaları literatürüne kabaca bir göz attığınızda bile, karşınıza ta 1900'lerin başlarından itibaren sayfalar dolusu irili ufaklı yapımın adı çıkmakta. Üstelik, sözünü ettiğim o uyarlamaların hepsi, polisiye edebiyatının bu külyutmaz kahramanının anavatanı konumundaki Britanya kaynaklı da değil. Sözgelimi, (çok ilginçtir ki) sinema tarihindeki bilinen ilk Holmes uyarlaması İngilizler yerine Danimarkalı sinemacılar tarafından çekilmiş; bu sessiz ve siyah-beyaz erken dönem filmin yapım yılı ise 1908… Sonrasında, zaten İngilizler de "Millî kahramanımızı kimseciklere kaptırmayız" diyerek olaya balıklama atlamışlar. 1950'lerle birlikte aynı popüler kaynağa bir çok kez Amerikalılar da musallat oldu ve kültürel açıdan kendilerine görece uzak bu kahramanın serüvenlerini Hollywood'da kurulmuş dekorlar arasında tekrar tekrar çektiler.


RITCHIE, ZOR BİR İŞİ BAŞARMIŞ

Hâliyle, bütün bu başarılı ve başarısız uyarlamaların ardından, bir yüzyıl boyunca sinemaseverlerin kollektif belleğinde de çok güçlü bir "Sherlock Holmes miti" oluştu. Pekiyi, bu saatten sonra çekilecek olan yeni bir Holmes serüveni, onu izleyecek olanlara fazladan ne verebilir?

Polisiye sinema janrını öteden beri çok seven bir yönetmen olan Guy Ritchie, belli ki böylesine riskli bir deneye girişerek bu zor sorunun cevabını bizzat aramak istemiş. Bir dönem "pop yıldızı Madonna'nın kocası" oluşu medya yansımalarında -ne yazık ki- başarılı kariyerinin çok önüne geçen bu yetenekli İngiliz sanatçı, tıpkı Kenneth Branagh'nın "Frankenstein"da (1994), James Cameron'un "Titanic"te (1997) ve Peter Jackson'un "King Kong"ta (2005) yaptığı üzere, "Durun bakalım hele, bu klasik öyküde daha henüz son sözler söylenmedi" diyerek, yeni bir Sherlock Holmes uyarlaması üzerinden -bana göre gerçekten de yürek isteyen- bir deneye girişiyor. Ya, sonuç?

İnsanların gözlerinin "Matrix" ve "Avatar"ın bilgisayar destekli akıl almaz görüntülerine iyiden iyiye alıştığı bir ileri teknoloji çağında, 19'uncu yüzyılın kasvetli Londra'sında geçen ve izleyiciye sunabileceği en sıkı aksiyon da süslü kıyafetli beyler arasındaki bir-iki yumruklaşma, hadi bilemediniz "altı patlar"lı çatışma sahneleri olabilecek böylesine tüketilmiş bir öyküden, baştan sona keyifle izlenen bir serüven kordelası çıkartmayı başarıyor Ritchie. Bir kere başrolleri Robert Downey Jr ve Jude Law gibi -özellikle batılı genç izleyicinin çok sevdiği- iki karizmatik oyuncuya teslim etmesi çok isabetli bir karar. Belleğimize öteden beri çok daha yaşlı görünümlü aktörlerle kazınmış bir figür olan Holmes'u ilk kez bu kadar genç, yakışıklı ve de sevimli görüyoruz perdede. Ha keza Dr. Watson da öyle. Sofradaki tuzluk cinsi bir yardımcıdan ziyade, o da Holmes'ten sık sık rol çalan önemli bir karakter görünümünde.

Diğer tarafa geçtiğimizde, tamamı bilgisayar marifetiyle yaratılmış olup gerçeğinden daha gerçek görünümlü bir 19'uncu yüzyıl Londra'sı, yüksek bütçeli bir prodüksiyonun ihtişamını fazlasıyla vurgulayan dekor ve kostümler, bütün bu gösteriyi derleyip toparlayan dinamik bir kurgu ve üstünü dolduran zevk sahibi bir müzik de 2010 yapımı bu "tekne kazıntısı" uyarlamayı an itibarıyla bile gayet sıkı bir Bond serüvenine dönüştürmeyi başaran diğer artılar…


SHERLOCK HOLMES

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, ABD-İngiltere ortak yapımı

Türü ve Süresi: Polisiye serüven / 128 dakika

Yönetmen: Guy Ritchie

Senaristler: (Arthur Conan Doylu'un aynı adlı klasik romanından uyarlamayla) Michael Robert Johnson, Simon Kinberg, Lionel Wigram

Görüntü Yönetmeni: Philippe Rousselot

Özgün Müzik Bestecisi: Hans Zimmer

Kurgucu: James Herbert

Yapım Tasarımcısı: Sarah Greenwood

Set Dekoratörü: Katie Spencer

Kostüm Tasarımcısı: Jenny Beavan

Makyaj Tasarımcısı: Christine Blundell

Sanat Yönetmenleri: Niall Moroney, James Foster, Nick Gottschalk, Matthew Gray

Oyuncular: Robert Downey Jr. (Sherlock Holmes), Jude Law (Dr. John Watson), Rachel McAdams

(Irene Adler), Mark Strong (Lord Blackwood), Eddie Marsan (Müfettiş Lestrade), Robert Mailler (Dredger),

Geraldine James (Bayan Hudson), Kelly Reilly (Mary Morstan), William Houston (Constable Clark)

İthalatçı Şirket: Warner Bros.

Dağıtıcı Şirket: Warner Bros.

İçerik Uyarıları: Bir kaç sahnesindeki polisiye şiddet nedeniyle, 13 yaşından küçükler ve bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun bir film değildir.

Resmî İnternet Sitesi ve Fragmanı: http://wwws.tr.warnerbros.com/sherlock/

Yıldız Puanı: * * *


AKLI HAVADA / Up In the Air

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, ABD yapımı

Yönetmen: Jason Reitman

Oyuncular: George Clooney (Ryan Bingham), Vera Farmiga (Alex Goran), Anna Kendrick

(Natalie Keener), Jason Bateman (Craig Gregory)

İçerik Uyarıları: Bir kaç bölümünde erotik içerikli diyaloglar, argo dil, yoğun biçimde alkol kullanımı ve bir sahnesinde de çıplaklık bulunduğundan, 15 yaşından küçük izleyiciler ve bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun bir film değildir.

Yıldız Puanı: * * _

Ryan Bingham, bütün hayatı şehirden şehire iş seyahatlerinden ibaret olan bir özel sektör elemanıdır. Günlerden bir gün, tam da rüyalarını süsleyen türden seyahat tutkunu bir kadınla tanışır. Fakat çalıştığı şirketin ekonomik kriz karşısında tasarruf önlemlerine başvurması ve bu çerçevede seyahat bütçesini de küçültmesi üzerine, kahramanımız kendisini hiç beklemediği bir sıkıntının içinde bulur. Çünkü bundan sonra daha az uçağa binmek zorunda kalacak oluşu, hayatının kadınıyla daha az görüşmesi ve belki de ondan kopması riskini doğurmuştur.


GELECEKTEN BİR GÜN

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, Türkiye yapımı

Yönetmen: Boğaçhan Dündar

Oyuncular: Hayrettin Karaoğuz (Tolga), Hande Subaşı (Ebru),

Can Gürzap (Timur), Rasim Öztekin

(Canal), Neco (Timur), Murat Serezli (Salim)

İçerik Uyarıları: İntihar odaklı öyküsü nedeniyle,

15 yaşından küçükler için uygun bir film değildir.

Yıldız Puanı: * * *

Hayatı boyunca yaşadığı aksiliklerden dolayı çok şanssız biri olduguna inanan Tolga, önemli bir sunum yaptıktan sonra işinden kovulunca, artık platonik aşkına kavuşma ihtimalinin de kalmadığına inanarak intihar eder. Öte âlemdeki melekler kendisine ceza olarak, "eğer intihar etmemiş olsaydı, hayatının adım adım nasıl değişeceğini" göstereceklerdir. Bunu da genç adama gelecekten bir günü yaşatarak yaparlar.


KAPTAN FEZA

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, Türkiye yapımı

Yönetmen: Ümit Ünal

Oyuncular: Hakan Karahan (Ömer/Kaptan Feza), Mustafa Uzunyılmaz (Numan), Meral Okay

(Solmaz), Ahmet Mümtaz Taylan (Selami), Mine Tugay (Elif)

İçerik Uyarıları: Kanlı şiddet sahneleri ve argo diyaloglar içerdiğinden, 15 yaşından küçük izleyiciler için uygun bir film değildir.

Yıldız Puanı: * * 1/2

Mafya tetikçisi Ömer, gençliğinde bir Yeşilçam aktörü olan babasına tıpatıp benzemektedir. Hayatı suç ve şiddetin içinde geçen kahramanımızın yolu günün birinde Asu ile keşişir. 6 yaşındaki bu sevimli kızın onu gerçekten uzay kahramanı "Kaptan Feza" zannetmesi, Ömer'i, küçük dostunun hayâllerini yıkmamak için bir uzay kahramanı gibi davranmaya mecbur bırakacaktır. Ancak, gerçek hayat ne yazık ki hiç de filmlerdeki gibi tozpembe değildir. 24 saat içinde yaşanıp biten hüzünlü bir öykü…


KİM KİMİNLE NEREDE? / Whatever Works

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, ABD-Fransa ortak yapımı

Yönetmen: Woody Allen

Oyuncular: Larry David (Boris Yellnikoff), Evan Rachel Wood (Melodie St. Anne Celestine),

Carolyn McCormick (Jessica), Michael McKean (Joe)

İçerik Uyarıları: Cinsellikle ilgili diyaloglar ve bir kaç da çıplak fotoğraf içerdiğinden dolayı, 15 yaşından küçük izleyiciler, yanı sıra da bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun bir film değildir.

Yıldız Puanı: * * 1/2

Bir zamanlar fizik profesörü olan Boris Yellnikoff, dünyanın yakın zamanda patlayıp yok olacağını ileri süren, kendini dev aynasında görürken insanlığa karşı hissettiği derin nefreti de gizlemeyen son derece tuhaf bir adamdır. Kahramanımızın yolu bir gün ABD'nin güney eyaletlerinden gelen saf kız Melody St. Ann Celestine ve onun muhafazakâr ailesiyle kesişir.


NORMAL ÖTESİ / Paranormal Activity

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2007, ABD yapımı

Yönetmen: Oren Peli

Oyuncular: Katie Featherston (Katie), Micah Sloat (Micah), Mark Friedrichs (Medyum), Amber

Armstrong (Amber), Ashley Palmer (Diane)

İçerik Uyarıları: Yoğun korku-gerilim öğeleri ve zaman zaman da argo diyaloglar içermesinden dolayı, 18 yaşından küçükler ve bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun bir film değildir.

Yıldız Puanı: * * _

Genç ve orta gelirli bir çift olan Katie ve Micah iki katlı yeni evlerine taşınırlar. Karı-koca, kısa bir süre sonra, özellikle de geceleri, giderek artan bir şiddetle kendini gösteren rahatsız edici bir takım seslere ve gizemli olaylara tanık olmaya başlayacaklardır. Özellikle de uykuda oldukları sırada…


PITIRCIK / Le Petit Nicolas

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, Fransa yapımı

Yönetmen: Laurent Tirard

Oyuncular: Maxime Godart (Nicolas), Valérie Lemercier (Nicolas'ın annesi), Kad Merad

(Nicolas'ın babası), Michel Duchaussoy (Müdür)

İçerik Uyarıları: her yaştan izleyici kitlesi için uygundur.

Yıldız Puanı: * * 1/2

Küçük Pıtırcık hayatından son derece memnundur; çünkü onu seven bir ailesi ve arkadaşları vardır. Ancak bir gün bu huzurlu hayatın akışı ansızın değişir. Küçük kahramanımız, anne ve babasının konuşmalardan yeni bir kardeşi olacağı anlamını çıkarır ve paniğe kapılır. Herkes yeni gelen bebeği daha çok sevecek ve artık ailesi onunla ilgilenmeyecektir. Pıtırcık da ailesinin kendisinden vazgeçmemesi için çeşitli taktikler uygulamaya başlar.



14 yıl önce