|

Fermat Denklemi çözüldü!

İngiliz matematik dehası Sir Andrew Wiles, 'çözülemez' denilen denklemi çözerek Abel Ödülü'nün sahibi oldu.

Yeni Şafak ve
13:30 - 19/03/2016 Cumartesi
Güncelleme: 14:28 - 19/03/2016 Cumartesi
Yeni Şafak

Ünlü Fransız matematikçi

Pierre de Fermat

, 1637 yılında bir denklem üretmiş ve bunun çözümü olmadığını iddia etmişti. Fermat'a göre;

xⁿ+yⁿ=zⁿ

denkleminde,

n>2

olursa denklemde eşitlik sağlanmıyor.



İngiliz matematik dehası

Sir Andrew Wiles

, gençlik yaşlarında bu denklemin kendisini adeta büyülediğini şu şekilde ifade ediyor; "Bir zamanların en popüler matematik denklemiydi. Beni heyecanlandıran ise '

çözülemez

' denilen başka denklemlerin de 10 yıllık çalışma sonucu başkaları tarafından çözülmesiydi."



Problemi çözmeye kafaya koyan Wiles, yalnızca problem üzerine odaklandı ve durumu sadece eşi Nada ile paylaştı. 7 yıllık çalışmanın ardından

1993

'te Wiles, denklemin çözümünü

Princeton Üniversitesi'nde

yaklaşık 200 akademisyen önünde çözdü ve büyük alkış aldı.







Lakin 1 sene sonra, bir matematikçi çözümde major bir hata olduğunu keşfetti. Çözümde yanlış olduğunu gören Andrew Wiles tam anlamıyla bir yıkıma uğradı ancak pes etmedi. Eski öğrencisi

Richard Taylor'dan

yardım aldı ve 1 yıllık çalışma sonrası çözüm revize edilerek tekrar sunuldu ve bu kez

hatasız olarak

kabul edildi.



Yaklaşık 20 yıl önce denklemi çözen 62 yaşındaki Sir Andrew Wiles, büyük bir onurla

Abel Ödülü'ne

layık görüldü. Matematik dehası, bu emeğinin karşılığında

495 bin pound

para ödülü almaya da hak kazandı.



Wiles problemin çözümünü 3 kompleks matematik alanını kullanarak (

modüler formlar, eliptik eğriler ve Galois teorisi

) çözdü. Matematik dehası bu karmaşık çözüm yöntemine rağmen, çözümün bir öğrencinin yeteneklerinin ötesinde olmadığını ifade ediyor; "Gerçek şu ki, kullandığım yöntemler, lisans öğrencisiyken kullandıklarımdan daha karışık değildi." Bu sözleriyle de gençleri matematiğe teşvik ediyor.






Son olarak Abel Ödülü'ne değinelim. 2001'de Norveç'te düzenlenmeye başlayan Abel Ödülleri,

matematiğin Nobel'i

kabul ediliyor. Ödül, ismini Norveçli ünlü matematikçi

Niels Henrik Abel'den

alıyor. 1828'de (26 yaşında) verem hastalığından dolayı hayatını kaybeden Abel, eliptik fonksiyonlar üzerindeki etkileyici çalışmalarıyla tanınıyor.



Ödülü geçtiğimiz sene

John Nash

ve Louis Nirenberg kazanmıştı. John Nash, izleyenlerin bileceği üzere

Akıl Oyunları

filminde Russell Crowe tarafından canlandırılan bir matematik prefösüydü. Nobel ödüllü profesör, geçtiğimiz sene Abel'i kazandıktan 4 gün sonra trafik kazasında hayatını kaybetmişti.




#pierre de fermat
#sir andrew wiles
#john nash
#niels henrik abel
#abel ödülü
#akıl oyunları
8 yıl önce