Gelişen teknoloji yeni meslekleri doğururken, mevcut olanları da dönüştürüyor. Bir iletişim aracı olmaktan çıkıp yaşam tarzımızı belirleyen akıllı telefonlar artık birçok kişi için ek iş ve gelir anlamına geliyor. Bunlardan biri de gazetecilik. Hani öyle elinde kağıt kalem, boynunda ağır fotoğraf makinesi ile gezen basın mensuplarının yerine, herkesin haber kaynağı ve gazeteci olabildiği bir dönemden geçiyoruz. Öte yandan, sosyal medya adresinde takipçi sayısını artırmak için ilginç görüntü yakalamak isteyenler de eli telefonun kamerasında tetikte bekliyor.
Elde ettiğiniz bilgiyi basın yayın organlarıyla paylaşılması olarak ifade edilen vatandaş gazeteciliği, bugünlerde yeni bir iş kolu. Çektiğiniz görüntüyü medya kuruluşlarını arayıp ya da whatsapp ihbar hattına ileterek satıyorsunuz. Hemen belirtelim, içeriğin başka bir yerde bulunmaması ve önemli olması lazım. Bir kaza anı, politikacı veya popüler isimlerle ilgili ilginç bir kare, size aylık maaşınızdan bile fazlasını getirebilir. Cebinde akıllı telefonu bulunan herkes bu işi yapabilirken; piyasa profesyonellerinin ayda 5 bin lira kazanabildiklerini öğreniyoruz.
Bir fotoğraf veya video kaydı önemine göre binlerce lira edebilirken; magazin haberleri için rakam 5 bin liraya kadar çıkabiliyor. Metrobüs’te çıkan kavga, sokaktaki kaza, birinin düşme anı hemen kameraya alınıyor. Vatandaş gazeteciliği, artık hiçbir şeyin gizlenmemesi ve saniyeler içinde kamuoyu ile paylaşılması açısından önemli. Çoğumuzun özel alanını kısıtlayan bu durum teknolojinin bize hediye ettiği çelişkilerden de bir tanesi. Yeni nesil medya, hukuk ve sosyoloji teorileri ise sosyal medya ve mahremiyet sınırının ne olduğu üzerine yoğunlaşıyor.
- Sokak gazeteciliği, sadece ajanslara haber yetiştirmekle de sınırlı değil. Shutterstock gibi internet siteleri de para kazanabileceğiniz bir alan. Farklı hikayeleri anlatan resimleri bu sitelere yükleyen kişiler, fotoğrafları satıldığı takdirde ciddi gelir elde edebiliyor. Fiyatlar, 90 dolar civarında. Bu görüntüleri genelde gazete ve reklam ajanları kullanıyor. Bunun için zaman ayırıp sokakları, insan hikayelerini görüntüleyenler mevcut.
İşin sosyolojisine bakarsak, sosyal medyadaki tıklanma yarışı nedeniyle oluşan bilgi kirliliğine dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü burada habercilik kaygısı veya etiğinden ziyade içeriğin yayılması ve performansı önemli oluyor. Kısacası, internet fenomeni olmak için her yol mubahtır anlayışı birçoğumuzun özelini ortadan kaldırıyor.
- Vatandaş gazetecileri sadece whatsapp ihbar hattına çalışmıyor. Kendi sosyal medya hesabı üzerinden yayın yapanlar da mevcut. Bu kişilerden bazıları eline mikrofonu alıp ufak bir kamera ile çıkıyor sokağa gündeme göre sorular soruyor. Sokak röportajları dışında, halkın ilgisini çeken farklı konuları analiz eden, ilginç görüntülerle konuyu derleyenler de Youtuber olarak olay mahallindeki yerini alıyor. Ne kadar çok izlenme ve beğeni varsa, sizin için o kadar iyi. Bunlar ek gelir ve sosyal medyadan potansiyel reklamlar anlamına geliyor. Youtube başta olmak üzere hemen her platformda yeni nesil gazetecilik faaliyeti görebilirsiniz.
