Geçenlerde mizahçı Hasan Kaçan'ın bir televizyon programında sosyal medyanın bazı insanları kurt adama çevirdiğini söylediğini duydum. Bu söz benim anlatmak istediğim bazı şeyleri kestirmeden ve daha kuvvetli şekilde ifade ediyor.
Sanırım kurt adamın ne olduğunu bilmeyen yoktur. Ben yine de hatırlatayım. Bir kurt tarafından ısırılınca insanların bünyesine kurt adama dönüşme geni aşılanır. Bu gen dolunay gecelerinde harekete geçer ve diğer zamanlarda normal biri olan kişiyi kurtlaştırır. Kurtlaşmak insan kurt karışımı bir varlığa dönüşmek ve diğer insanlara ve hayvanlara sınırsız vahşet uygulamak sonucunu verir. Geceki avdan sonra kurt adam sabaha doğru normal hâline döner. Kurt adama dönüşmemek kişinin elinde değildir, zira vücudunun kontrolü elinden çıkmıştır. Ancak, başlangıçta kurt adamlıktan korkan, sıkılan ve rahatsız olan kişi zamanla kurt adamlığı sevebilir ve zevkle yaşayabilir.
Sosyal medyanın bazı kimseler üzerinde benzer bir tesirde bulunduğunu şahsî gözlemlerimizden kolayca çıkartabiliriz. Benim gibi birçok kimsenin başına bunu yansıtan olaylar gelmiş olmalı. Bir şey olur ve daha önceden tanıdığınız, makul, saygılı ve mantıklı bir kişi birden sosyal medyada size ve (muhtemelen başkalarına) karşı kurt adama dönüşür. Sınırsız bir saldırganlık ve terbiyesizlik gösterir. Küfreder, aklınca alay eder, karalar.
Sosyal medyada bu insanlar niçin kurt adam oluyorlar? Sanırım en önemli sebep yüz yüze ilişkinin olmamasının sosyal kontrol ve denge sınırlarının aşılmasını kolaylaştırması. Bunu hayatında hiç büyük şehre gelmemiş bir kişinin şehrin kalabalığına girdiğinde hissettiği serbestlik ve rahatlık duygusuna benzetebiliriz. Hiç kimse tarafından tanınmamak insana olağan ortamlarda sakındığı davranışları yapma yolunda cesaret aşılar. Sosyal medya da bu durumda. Birçok kişi, başkalarının yüzüne söyleyemeyeceği şeyleri sosyal medyada fütursuzca sarf edebiliyor.
Bir diğer sebep, kurt adamların genellikle “nobody” olması ve kurt adamlığı “somebody” olanlara yapması. Bunu şöyle açabiliriz. Bir sosyal medya kurt adamı kurt adam olup kamusal tanınırlığı olan birine saldırmakla bir şey kaybetmediğini düşünür. Hatta ona saldırmakta bir tanınma ve tatmin olma yolu bulur. Buna karşılık, iyi kötü bir kamusal tanınırlığı olan kişi, kurt adama aynı şekilde ve düzeyde cevap veremez. Bu hem kendisine yakıştırılmaz hem de o seviyeye düşmek istemez. Bu yüzden, kurt adamlar kendini avantajlı hissederek iyice azar. Bir örnek vereyim, bir “nobody” olan bir kurt adam “somebody” olan birine ağır küfürler etse ne olur? Küfredilen kişi aynıyla mukabele etse bu onun kişiliğine, kimliğine darbe indirir, mukabele etmese, kurt adam bundan zevk alır ve muhtemelen daha da saldırganlaşır.
Bir diğer sebep, kurt adamların gerçek bir bilgi karşılaştırması yapmaktan uzak olmanın keyfini sürmek istemesi. Kurt adamlar her konuda yorum yapmaya, laf atmaya, ilgili ilgisiz sözler sarf etmeye meyleder. Uzmanlık bilgisi gerektiren bir konuda bile atıp tutabilir, nasıl olsa saçmalamanın bir müeyyidesi, maliyeti yoktur. Yakınlarda böyle bir olay yaşadım. Yeni Şafak'taki köşemde “ekonominin kendi kanunları vardır, onlara karışılmamalı” dediğim yazımı facebookta paylaştım, birisi bana “doğanın kendi kanunları varsa niye gözlük takıyorsun” diyerek cevap verdi. Dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı. Benim söylediğim İskoç Aydınlanma Geleneği'nde yer alan ve en son Hayek tarafından işlenen, doğal ve suni kategorileri yanına eklenen, insan ürünü olan ama insan dizaynının ürünü olmayan beşerî kurumlarla ilgiliydi. Bir başka deyişle sözlerim üzerinde anlamlı bir yorum yapmak biraz özel bir bilgi gerektirmekteydi. Bu bilgiden habersiz yorumcu aklınca beni faka bastırmıştı…
Kurt adamlar filmlerde bireysel olarak hareket eder. Ancak, sosyal medyadaki kurt adamlar kuvvetli bir grup –hatta cemaat- psikolojisiyle davranabiliyor. Sürüden biri bir av gördüğü kanaatine varırsa hemen diğerlerini durumdan haberdar ediyor ve şerde ortaklaşarak kurbana hep birlikte saldırmaya başlıyorlar. Bu onların kötülükte rekabete girmelerine de neden olduğundan ortak avlandıklarında kurt adamlar kendi terbiyesizlik, ahlâksızlık sınırlarını da aşıyorlar.
Kurt adamlara karşı ne yapmalıyız? En iyisi onları hiç muhatap almamak. Kendi hâllerine, çukurlarında debelenmeye bırakmak. Tahammül sınırlarını aşan terbiyesizlik ve ahlâksızlık sergilemeye başladıklarında ise engellemek veya listeden silmek. Kurt adamları engelleyip silmek onları sosyal medya hayatımızdan çıkarmak anlamına geliyor. Bunu yapmaya herkesin hakkı var. Bu yolu kullananlar aynı zamanda kamusal bir iyiliğe hizmet etmiş olurlar. Bu ne kadar çok yapılırsa sosyal medyada kullanıcılar o kadar ayrışacak ve sonunda belki de kurt adamlar baş başa kalarak, birbirlerini parçalamaya başlayacaktır.
#Kurt adamlar
#sosyal medya
#nobody
9 yıl önce
Sosyal medyanın kurt adamları
Evet sokağa çıkamayacak hale geleceksiniz!
Batı’da İsrail spiritüel bir tutkuya dönüştürüldü...
Din savaşı
13 şehit
İstanbul’da bir Yemenli âlim: Abdülmecid el-Zindanî
