Big Sur adını ilk defa Fritjof Capra''nın, Mustafa Armağan''ın "Yeni Bir Düşünce" diye çevirdiği, "Uncommon Wisdom" isimli kitabında rastlamıştım.

Capra, Big Sur''daki Esalen Enstitüsünde Gregory Bateson''dan Ronald Laing''e kadar çok boyutlu düşünmesini bilen, işleri öğrenmesini öğrenmek olan aydınlarla tartışmalarını uzun uzun anlatır.

San Fransisco''dan dönerken, Pasifik otoyolunu izleyerek, Big Sur''u görmeden geçmeyelim dedik. Ancak yanlışlıkla Carmel Vadisine sapmamız bizi King City''ye çıkardı. Tekrar Salinas''a dönerek, Big Sur''dan geçtik.

Big Sur Kaliforniya''nın Pasifik kıyısında muhteşem dağ ve deniz manzaralı 90 millik kesiminin adı. Yol boyunca diğer otoyollarda olduğu gibi alışveriş merkezleri ya da eğlence parkları yok.

Big Sur''da bizi büyüleyen, doksan millik yolda dağ, orman ve denizin büyülü dostluğu oldu. Yol boyunca her "bakacak" noktasında durmadan geçemedik.

Big Sur, nefes kesici vadideki Esalen Enstitüsüyle olduğu kadar Henry Miller Kültür eviyle de ünlü.

Miller de Bateson gibi, ömrünün büyük bir çoğunluğunu Big Sur''da geçirmiş. Miller "Beat" kuşağı şairlerinin, Bateson da Kartezyen düşünceye karşı monist, ekolojik bilincin öncüsü olmuş.

Capra''ya göre, Bateson, değişik bilimlerin temel varsayımlarına ve yöntemlerine meydan okuduğu için, gelecekteki tarihçiler tarafından çağımızın en etkili düşünürü olarak gösterilecek.

Miller''in kültür evi ağaçlarla kuşatılmış küçük ama sevimli bir vadide. Açık, güneşli bir günde, açık hava sanat galerisine dönüştürülen kültür evinde Selva ile oldukça keyifli saatler geçirdik.

Bahçe''de Miller''in sanatcı dostlarının bağışladığı heykeller sergileniyor. Elektronik kıyameti anlatan bir eser bizi çok eğlendirdi. Sanatçı, bilgisayar monitörlerinden bir haç yapmış. Kablolardan haça dört bir yanından çivilemiş.

Kültür evinin görevlisi bir hanım, çalışmalarını tanıtma gayreti içinde değil. Oldukça soğukkanlı. Sürekli kitap okuyor. Selva "Belli ki, büyük şehirlerin insanı tutsak eden atmosferinden kaçmış, yoksa yaz kış dağ başında, yalnız yaşamaya, başka türlü nasıl katlanılır" dedi.

Miller ömrününün son 25 yılını bu evde geçirmiş. Jack Kerouac, Lawrence Ferlinghetti, Allan Ginsberg sık sık kendisini ziyaret ederlermiş. Miller "beat" kuşağı şair ve yazarlarının babası olarak görülüyor. Kerouac''ık "Big Sur" isimli bir romanı da var.

San Fransisco''daki "City Light" kitabevinin kurucusu Ferlinghetti en yakın dostlarından.

Miller''in "The Time of the Assassins" isimli kitabını aldım. Yazar bu kitabında Rimbaud''dan yola çıkarak kendini anlatıyor.

Miller, "Rimbaud, 18 yaşında büyük bir entellektüel kriz geçirerek, edebiyattan hayata döndü. Ben ise onun öldüğü yaş olan 37''sinde hayattan edebiyata döndüm" diyor.

Rimbaud neden genç yaşta sustu? Bunun cevabı Big Sur''da değil, ünlü şiiri "Sarhoş Gemi"de olmalı.

Aşkın acılığı dolmuş içime, sarhoşum.

Yarılsın artık bu tekne, alsın beni deniz.