''devletle dinin ayrılması'' ilkesini hassas biçimde uyguladıkları için bir devlet kurumuna din konusunda muhatap olmayı Almanlar''ın akılları almıyor.
BERLİN- Gazetelerin birinde bir karikatür: İki öğrenci, üzerinde çeşitli, din, mezhep ve inanç sistemlerinin yazılı olduğu ders çizelgesine bakıp, birbirlerine, "Peki ama, matematikle edebiyat dersi nerede?" diye soruyorlar... Berlin Belediye Başkanı Eberhard Diepgen, "Bizim durumumuz bundan daha iyi özetlenemez" diyor...
Berlin''in belediye binası kentin vaktiyle ''Doğu Berlin'' diye bilinen bölümünde... Aynı binada görüştüğümüz Hıristiyan Demokrat Partisi (CDU) eski genel sekreteri Heiner Geissler, "Bundan 15 yıl önce, bu binada, ''Çekoslovakya, Macaristan ve Polonya NATO üyesi olacaklar'' deseydim, beni derhal cezaevine gönderirlerdi; aynı cümleyi Hamburg''ta sarf etseydim, tımarhaneye.." dedi. Tarihî olayların yaşandığı bir dönemde, tarihi yansıtan bir binada olmak heyecan verici...
Berlin yönetimi şu sırada bir açmazla karşı karşıya. Açmazın açık adı ''din dersi''... Berlin Yüksek Mahkemesi, kentte yaşayan 200 bin kadar Türk ile başka milletlerden Müslümanlar''a da mutlaka din dersi verilmesi kararına vardı ve bu görevi Milli Görüş ile irtibatlı İslâm Federasyonu''na bıraktı. Tahmin edebileceğiniz gibi, karar, en fazla Türkiye ve Almanya''da yaşayan bazı Türkler''i rahatsız ediyor. Karar, Türkiye''nin 28 Şubat sonrası yaşadığı tartışmaların Almanya''da tekrarına yol açtı... Almanlar, Türkler sayesinde, lâikliği 200 yıl sonra yeniden tartışıyorlar...
Almanya''da din dersi zorunlu dersler arasında. Eğitimin sahibi olan yerel yönetim, din dersini münasebetsiz saatlere bile koyamıyor. Çocuklarına din dersi aldırmak istemeyen velilere saygı duyuluyor, ama bütün kolaylık ''etik'' (ahlâk) dersi almasını sağlamakla sınırlı. Müslüman çocuklara bölük pörçük verilen din dersini daha sıkı şartlara bağladı Yüksek Mahkeme. Berlin Belediyesi''nin karara uymaktan veya karara temel olan yasayı değiştirmekten başka çaresi yok. "Siz söyleyin, ne yapayım?" diyen Başkan''a, aramızdan 28 Şubatçı refleksin eseri bir cevap yükseldi: "Din dersini yasaklayın..." Başkan Diepgen, gülerek, "İşte onu yapamam, yasakçılık lâiklik anlayışımıza aykırı çünkü" dedi...
Açmaz İslâm dininin ruhban sınıfı bulunmamasından kaynaklanıyor, Başkan Diepgen bunu açıkça söyledi... Hıristiyanlığın iki büyük mezhebi olan Katoliklik ve Protestanlık örgütlü birer kiliseye sahip; o mezheplerden çocuklara verilen din derslerini kendi kiliseleri düzenliyor. Müslüman çocuklara neyin, kim tarafından okutulacağına karar verecek örgütlü bir İslâmî yapı yok... Bir gün önce, Yeşiller Partisi''nden hükümetin yabancılar sorumlusu Marieluise Beck''i dinlerken de, Hıristiyan Demokrat Eberhard Diepgen''ın tespitlerine kulak verirken de aynı şeyi fark ettim: Din dersi tartışması, Almanlar''ın kökleşmiş lâiklik anlayışını da sarsıyor... İşittiklerinin çoğuna bir anlam veremiyor Alman yöneticiler...
Türkiye, eğer örgütlü bir muhatap aranıyorsa, bunun devletin birimi Diyanet olması gerektiğinin kabulünü bekliyor; oysa, ''devletle dinin ayrılması'' ilkesini hassas biçimde uyguladıkları için bir devlet kurumuna din konusunda muhatap olmayı Almanlar''ın akılları almıyor. Yüksek Mahkeme''nin görevi İslâm Federasyonu''na bırakmasının altında bu mantık yatıyor, ''devletin egemenliğinde din'' anlayışını lâiklik sanan kafalar da bunu anlamıyor işte...
Türkiye''den ve Almanya''da yaşayan bazı Türkler''den yükselen itirazlar karşısında, Berlin yerel yönetimi ve yabancılardan sorumlu federal görevliler ne yapacaklarını şaşırmış durumdalar... İslâm Federasyonu, hukukî açıdan bir hak kazanmış durumda, fakat itirazları göğüsleyebilecek bir güce, ne yazık ki sahip değil.
Türkiye''de lâiklik konusunu tartışa tartışa kafalar iyice karışmıştı, Berlin''de gördüğüm Türkiye eksenli din dersi tartışmasının, lâikliği bir hayat felsefesi olarak kabul etmiş Almanların da zihnini allak bullak ettiği.
İster inanın ister inanmayın, sayemizde, lâiklik Almanya''da da tehdit altında.
