Dünyaya kapalı gözler ve fakat ummana açık özler... Bugün Cemil Meriç"in ölüm yıldönümü, yarın Jorge Luis Borges"in... Meriç 1987"de, Borges 1986"da dünyamızdan ayrılmış. Yani Borges Cemil Meriç"ten bir yıl önce, Cemil Meriç Borges"ten bir gün önce... Bu iki olağanüstü kalem, arkalarında bıraktıkları tartıya gelmez zengin mirasla, karanlığın ve aydınlığın gözle ve görmekle bir ilgisinin olmadığını ispat ettiler hepimize. Yaza yaza biriktirdikleri o dev külliyata baktığımızda şunu görüyoruz: Onlar içlerinden öyle bir dünyaya bakıyorlardı ki, bizim iki gözümüzle gördüğümüzden daha büyük, daha derin, daha hikmetli, daha renkli, daha anlamlıydı o dünya! Gündelik olanın, genelgeçerin, gelip geçenin aslolandan uzaklaştıramadığı bir bakışla bakıyorlardı hayata. İnsan bilincinin günlük olana, güncel olana, yarına kalmayacak olana kilitlendiği bir dünya için anlaması zor bir yaşama şuuruyla yaşadılar. Ölümlüydüler ve onların nefesleri de sayılıydı elbette; yaşadıkları yerden asırlar öncesine ve sonrasına bakmaya yetti ama o sayılı nefesler. Yaşarken hayata ve insanlara güzellikler kattılar, öldükten sonra da katmaya devam ediyorlar.
Göz gözü görmez bu toz duman arasında, görmenin önündeki engellerle başetmeyi bilen bu iki ahir zaman bilgesinden bir şeyler okumanın tam sırasıdır diye düşünüyorum.
***???
"Sen düşüncelerin bulutlaştığını bilir misin? Bulutlaşır, cıvıklaşır, katranlaşır. Tedailer zikzak çizer boyuna. Kafatasında musîkisi biter kelimelerin, uğultu başlar, şuuraltının veya şuursuzluğun uğultusu. Hayat, uyku ile uyuşukluk arasına rakseder. Tehlikeye düşen vücut için, şuur bir safradır. Külçe gibi, leş gibi yaşamak da yaşamaktır. Zekânın sürekli isyanlarından bîzar olan madde, bu şımarık, bu geveze, bu mütecessis meşaleyi bir üfleyişle söndürür. Cinnet maddenin zaferi." (Cemil Meriç/Bu Ülke)
" İrfan, düşüncenin bütün kutuplarını kucaklayan bir kelime. Tecessüsü madde dünyasına çivilemeyen, zekâyı zirvelere kanatlandıran, beşerîyi ilâhi ile kutsîleştiren, uzun ve çileli bir nefis terbiyesi. İslâm, insanı parçalamaz. İrfan, kemâle açılan kapı, amelle taçlanan ilim. Batı"nın "kültür"ünde bu zenginlik, bu ihtişam, bu hayata istikamet veriş yok. İrfan bir mevhibedir. Cehitle gelişen bir mevhibe. Kültür, katı, fakir ve tek buutlu bir lâfız. İrfan, beşeri beşer yapan vasıfların bütünüdür. Kültür, homo ekonomikus"un kanlı fetihlerini gizlemeye yarayan bir şal." (Cemil Meriç/Bu Ülke)
***???
"Yıllar boyu, insanoğlu bir boşluğu imgelerle, illerle, krallıklarla, dağlarla, körfezlerle,gemilerle, adalarla, balıklarla, odalarla, aletlerle, yıldızlarla, atlarla, insanlarla doldurur...Ölümünden az önce, usanmaz çizgi labirentinin kendi yüzünün imgesini oluşturduğunu anlar..." (Jorge Luis Borges/Kum Kitabı)
***???
"Ne zaman aynadaki yüze baksam, Bilmiyorum hangi yüz bana bakıyor; Bilmiyorum hangi yaşlı yüz sessizce Ve bezgin bir öfkeyle kendi imgesini arıyor." (Jorge Luis Borges/Bir Kör)
