Makedonya Türkleri ile Arnavutları arasında lisan ve bazı folklorik unsurlar dışında hiçbir fark yok. İkisi de Müslüman, ikisi de dindar, ikisi de Osmanlı hayat tarzının derin izlerini taşıyor. Ezan makamları, tesbihat ritüelleri, Mustafa Itrî Efendi''nin bestesiyle tekbir vs, vs, vs, onları aynı kültür ikliminin çocukları kılıyor.
Dil farkı dedik, ama Türklerle Arnavutların iç içe yaşadığı yerlerde (mesela Vrapçişte''de) Türkler genellikle ana dillerinin yanı sıra Arnavut dilini -ve Arnavutlar Türk dilini- de konuşuyorlar. Zaten birbirlerine çok yoğun olarak kız alıp vermeleri sayesinde akraba oldular. Ortada ayrılık-gayrılık için esaslı bir sebep yok. Yok, ama bazı aydınlar (!) sanki varmış gibi davranıyor. Yugoslav rejiminin “böl ve yönet” siyasetinden yadigâr kalan bu zevatın Türk cephesinde yer alanlar Arnavutlara iltifat eden soydaşlarını, Arnavut cephesinde yer alanlar da Türklere iltifat eden soydaşlarını hain ilan ediyorlar. Neymiş? Arnavutlar Türkleri asimile etmeye çalışıyormuş… Türkler Arnavutları yüzyıllarca sömürmüş… Al birini, vur ötekine!
Yugoslavya döneminde “Bizi asimile etmeye çalışıyorlar” diyerek Arnavut düşmanlığı yapan, fakat ne hikmetse Makedonlarla ve “derin asimilasyoncu” Yugoslav rejimiyle gayet iyi geçinen “bazı Türk aydınları”nın miadı doldu elhamdülillah. Müslümanları birbirine düşürmek isteyen Yugoslav rejimine -ve Arnavutlarla savaşında Makedon rejimine- verdikleri destek onları halkın gözünden öyle bir düşürdü ki, marjinalliğin dibini buldular. Makedonya Arnavutlarını temsil ettiklerini iddia eden, fakat bu Müslüman halkın hassasiyetlerini zerre kadar paylaşmayıp Osmanlı''nın aziz hatırasına savaş açan ve Türk emperyalizmine (!) kahramanca direndikleri gerekçesiyle Katolik Arnavut “kahraman”larını bayraklaştıran bazı şovenist Arnavut aydınlarının / siyasetçilerinin nüfuzu ise devam ediyor. Neyse ki onlar da hızla irtifa kaybediyorlar.
Merhum Aliya İzzetbegoviç''in dâvâ arkadaşlarından Kenan Mazlami (Arnavut), 1990''lı yılların başında Makedonya''da Demokratik Eylem Partisi''nin şubesini açıp bütün Müslüman toplulukları bu partide birleşmeye çağırdığında, ırkçılar gülme krizine tutulmuşlardı. Onlara göre böyle bir şey eşyanın tabiatına aykırıydı… Arnavutlar Arnavut dâvâsı, Türkler de Türk dâvâsı güdecek ve bu iş böyle devam edip gidecekti… Mazlami gibi adamlar marjinal kalmaya mahkûmdular…
Rahman ve Rahim Allah''a şükürler olsun ki, bu hesap yanlış çıktı. Mazlami''nin partisi gerçekten marjinal kaldıysa da dâvâsı yükseldi ve göle çalınan maya tuttu. Kardeşliğin ihyası yolundaki gayretler bereketlendi. Arnavut-Türk ittifakını / ittihadını yıllardır bıkmadan-usanmadan savunan ve bu davayı yükseltecek siyasi / kültürel / sosyal faaliyetleri yıllardır aşk u şevk ile yürüten Kenan Mazlami, Adnan İsmaili, Muhammed Aruçi ve El Hilal Yardımlaşma Teşkilatı Başkanı Behicüddin Şehabi gibi Arnavut / Osmanlı aydınlarının ektiği tohumlar yeşeriyor; Üsküp''te Arnavutların Vizyon Derneği ile Türklerin Köprü Derneği, Kalkandelen''de Arnavut ağırlıklı Prizma Derneği ile Türklerin Kalkan Derneği, yoksullara gıda yardımından ilmi sempozyumlara kadar uzanan geniş bir faaliyet sahası içinde omuz omuza yürüyor, ortak projelere imza atıyor, Arnavutların ve Türklerin müşterek selameti yolunda el birliği ile canla başla çalışıyorlar. Öte yandan, Arnavutların iki günlük gazetesinden biri olan Fakti gazetesinde Osmanlı mirasının itina ile korunması gerektiği yönünde yazılar çıkıyor, Kalkandelen ve çevresine yayın yapan Arnavut Art TV''de Muhammed Aruçi''nin bütün Makedonya Müslümanlarını -hatta bütün Balkan Müslümanlarını- kucaklayan coşkulu konuşmaları yayınlanıyor ve Türklere / Türkiye''ye sıcak bakan Ali Ahmeti liderliğindeki Arnavut partisi Türk''ün “T”sine bile tahammülü olmayan Arben Caferi liderliğindeki Arnavut partisine galebe çalıyor.
Gidişat çok iyi. Yukarıda mezkûr kuruluşların (bilhassa maddî sıkıntılardan muztarip Fakti gazetesi ve Art TV''nin) yükleri paylaşıldıkça daha iyi olacak inşaallah. Doğru dürüst vizyon sahibi hayırsever vatandaşlarımızın dikkatine…
Makedonya (ve Kosova) izlenimlerine, nasipse gelecek yazılarda devam edeceğiz.
NOT: Üsküp''te Hüsrev Emin, Kalkandelen''de Kenan Mazlami ve Muhammed Aruçi, Vrapçişte''de Bosna savaşı kahramanlarından aziz ağabeyim Şerif Elezi bizi öyle bir ağırladı ki, kelimelerle anlatılamaz. Allah hepsinden razı olsun.
