Müslümanlık kutsal kültürlerin en sonda geleni olmakla birlikte, en başta olanıdır. Çünkü Müslümanlık, bütün insanlığın babası “İlk Peygamber” ile başlar ve bütün insanlığa ışık tutan “Son Peygamber” ile de tamamlanır. İnsanlığın düşünce ve eylem tarihi, kutsal kültürün tarihidir. İnsanlığın bilgi ve bilgelik birikimi, kutsal kültürün kutlu kitaplarından kaynaklanır. Onlar aklın dışında değil, aklın üstündedirler.

*

Yahudilik kendisinden sonra geldiği için Hristiyanlığı, aynı bakışla Hristiyanlık da kendisinden sonra geldiği için Müslümanlığı kabul etmez. Müslümanlık ise, kendisinden önce gelen Yahudilik ve Hristiyanlığı kabul eder, peygamberlerine ve kitaplarına saygı gösterir ve onları kitaplı, tek tanrılı dinler olarak nitelendirir. Kitaplı dinlerin olduğu kadar insanlığın da gelecekleri, ortak tarihlerinin aydınlatılmasına bağlıdır. *

Katolikler Batı, Ortodokslar Doğu Hristiyanlığını temsil ederler. Kurucuları Luter ve Calvin olan Protestanlık, onaltıncı yüzyılda Hristiyanlığı aslına döndürme hareketi olarak Almanya''da doğmuştur. Katolikler ve Ortodokslar gibi, papaları ve patrikleri yoktur. Onlar kiliselerinde tasvir bulundurmazlar, insanları kiliseler için görmezler, kiliseleri insanlar için görürler. Onların rahipleri hayatın içindedirler, evlenirler.

*

Protestanlık, Katoliklik ve Ortodoksluk yanında Hristiyanlığın en büyük mezheplerinden biridir. Onlar Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil''in herkes tarafından anlaşılabilmesi için, yazıldığı dilin dışındaki dillere çevrilmesini ve özgürce yorumlanmasını savunmuşlardır. Protestanlığın doğuşunu ve gelişmesini Prof. Dr. Ali Erbaş, “Hristiyanlıkta Reform ve Protestanlık Tarihi” isimli çalışmasında, ayrıntılı olarak anlatmaktadır.

*

Protestanlık kutsal kültürde ticaret ve ekonominin yerini tartışmaya açarak, yeni bir ahlak anlayışıyla, Hristiyanlığı hayatın içine çekerek, ekonominin değerlerden, değerlerin ekonomiden bağımsız olmadığını Avrupa''nın gündemine taşımıştır. Max Weber, Puriten ahlak değerlerinin üretim gücünü büyütmede sürükleyici gücü oluşturduğunu, “Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu” kitabında ortaya koymuştur.

*

Luter Katolikliğin Hristiyanlığın esaslarından ayrıldığını göstererek, Protestanlığın ana ilkelerini oluşturmuştur. O Hristiyanlığı ekonomik hayatın içine çekerek, Müslümanlığın ticareti özendiren değerleriyle uyum sağlamıştır. Bu bağlamda, Hristiyanlık içinde Protestanlık, Müslümanlıktan etkilenen bir “İbrahim Peygambere dönme” hareketidir. Kutsal kültürün üç büyük inancının “Ortak Peygamberi” Hz. İbrahim''dir.

*

Dünyada yeni savaş, İbrahim Peygamber''de birleşenlerle, Nemrut''ta birleşenler arasında olacaktır.

*

Nemrut''un izinden gidenler, karşılarında İbrahim''in oğullarını bulacaklardır.

*

Kimsenin İbrahim''siz Nemrut olması mümkün değildir.