|
Yoksulluğun pornografisi ile Oscar"ın ışıltısı arasında Hindistan

Jamal Malik''in 20 milyon rupi kazanmasına sadece bir soru kaldı. Sizce bunu nasıl başardı? A-Şanslı

B-Hile yaptı

C-O bir dahi

D-Kader

Bu soru ile başlıyor Milyoner.

Kim Beş Yüz Bin İster yarışmasının Hindistan versiyonunun yarışmacı koltuğunda oturan Jamal Malik; varoşlarda doğan, sokaklarda yaşam mücadelesi veren fakir bir Hintli. Hile yapmadığına, şanslı ve dahi olmadığına, hayat hikayesini anlatarak inandırmaya çalışıyor. Yarışmadaki sorular hayatının dönüm noktalarından çıkmıştır çünkü. Hep bildiği yerlerden, acı ile öğrendikleri soru olarak karşısındadır. Kendisini manipüle etmeye çalışan, aşağılayan küstah sunucuya rağmen milyoner olmaya adım adım yaklaşır.

Bizde Kenan Işık''ın sunumuyla nezih bir bilgi yarışması olarak hazırlanan Kim Beş Yüz Bin İster, ''bu benim şovum'' diyen sunucunun güdümünde şov ağırlıklı bir havada. Film için bu hava verilmemiş yarışmaya, orijinal formatı böyle. Ki Kenan Işık''a da böyle sunması teklif edilmiş ama o ''bizim kültürümüze aykırı ben yarışmacıları aşağılayamam'' diyerek kendine has tarzını taşımış ekranlara.

Ödüllere ambargo koyan filme en yakıcı eleştiri The Times''dan geldi. Filmi ''yoksulluğun pornografisi'' olarak değerlendiren İngiliz gazetesinden. Sanki Hindistan İngiltere''nin sömürgesi değildi 1947''ye kadar. Hindistan''ın yoksulluğunun altında imzası yoktu İngilizlerin.

Metropollerde yaşam mücadelesi veren ''öteki''nin hikayesi Milyoner. Ülkenin ya da şehrin neresi olduğu önemli değil. Tac Mahal''i ilk defa gördüğünde kendini cennette zanneden Jamal gibi; İstanbul''da da denizi ve boğazı görmeden yaşayanlar var. Yeni sömürge birimi küreselleşme; can çekişen halklar denizi üzerinde, peş peşe sıralanmış refah adalarından oluşuyor.

Film, ferah seviyesi yüksek Hintlilerin ulusal onurlarını incitirken; Oscar''ı kazanması için yoksul oyuncularının yaşadığı yerde toplu oruç tutuldu. Küçük başrol oyuncuları ilk defa yaşadıkları şehrin dışına çıkarak ihtişamlı Oscar törenine katıldı. Filmin bu kadar sahici olmasında etkisi çok büyük olan o çocuklar, kendi hayatlarını oynuyordu. Filmin gelirinden hiçbir pay almadıkları gibi tuvaleti olmayan tek göz evlerine, muşamba çadırlarına geri döndüler törenden sonra. Fildişi kulelerde hayatlarına devam edenler, bir adım ötelerindeki sefalete kör oldukları için onurları incinseydi, yoksulluk diye bir şey kalmazdı yeryüzünde.

Küresel krize rağmen ekonomisi hızlı büyümeye devam eden nadir ülkelerden Hindistan. Geçtiğimiz yıl Kasım ayında finans merkezi Bombay''a yapılan bombalı saldırının ekonomisini baltalamak için yapıldığı öne sürülüyor. Milyoner filmi de ismi Mumbai olarak değişen Bombay''ın varoşlarında yaşayan yoksulların hikayesi.

1991 yılındaki mali çöküntü tehlikesi ekonomik reform yapmaya mecbur eder Hindistan''ı. Tüm gelişmekte olan ülkelere dayatılan Dünya Bankası''nın yapısal uyum politikalarından sonra devalüasyonla birlikte yoksullaşma hız kazanır Hindistan''da. Ekonomisi rekor büyümelere imza atarken nüfusun büyük kısmının yetersiz beslenme ve açlıkla mücadele etmesinin sebebi aynı zamanda bu politikalar. 1997-2005 yılları arasında 150 bin çiftçi intihar etmiş. Özel sektörün ve yabancı sermayenin ülkeye girişini kolaylaştıran serbest piyasa politikaları, küçük çiftçinin hem toprağını hem umudunu almış elinden. Buğday ihracatçısı Hindistan buğday ithal eder duruma gelmiş.

Goldman Sachs tahminlerine göre 2040''da dünyanın 3. büyük ekonomisi olacak Hindistan. Yoksulluk sona erecek mi? Hayır. En tepedekilerle en aşağıdakilerin arasındaki makas daha da açılacak.

Mutlu son, iyiliğin kazanması klişe olarak yorumlanıyor. Anti kahramanların baş tacı edildiği, suç ve zekanın stratejik ortaklığında eserlerin ön plana çıktığı günümüzde; Jamal Malik iyiliğin ve dürüstlüğün temsilcisi olarak kazanıyor.

İlk görev yeri Ankara olan Hintli diplomat Vikas Swarup''un kitabından sinemaya uyarlandı Milyoner. Her şeye sahip olmak, daha çoğunu elde etmek için görmediği hayatları hiçe sayanların görüş alanında yaşam mücadelesi verirken, hayata karşı dürüstlüğünden ödün vermeyen Jamal Malik''in kader tarafından ödüllendirilmesi. Çünkü kader yaşam mücadelesi verirken seçilen, kişinin kendisi tarafından adım adım inşa edilen yolların bir bütünü.

Orijinal ismindeki varoş iti tanımlamasına itiraz etmekle birlikte, Milyoner, Hindistan''ın değil küreselleşmenin yoksullaştırdığı insanların hikayesi.

Ekonomik krizin en derinden hissedildiği ABD''de 150 yıl önceki altına hücum dönemindeki görüntülere dönülüyor. Kaliforniya''da gökdelenlerin arasında kurulan çadır kentlerde su ve ısınmanın olmadığı ilkel şartlarda yaşam mücadelesi veriliyor. Bu görüntüler her an kazanabilirsin umudunu içinde taşıyan Milyoner''in, Oscar ödüllerinde Amerikan ruhuna uygun Benjamin Button''a fark atmasını açıklıyor. Çünkü ekonomik buhran dönemlerinde insanları ayakta tutan en güçlü duygu umut.

15 yıl önce
Yoksulluğun pornografisi ile Oscar"ın ışıltısı arasında Hindistan
Bir Başka Mesele: Sistemi psikiyatr ve psikologlar bozdu
Niçin Diyanet
Bi şey yapmalı!
Hayallerin ötesinde yaşanan bir zaman dilimi
Zengin millet fakir devlet