ABD, 2015 yılında nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırdığı İran yaptırımlarının deniz taşımacılığı, finans ve enerji alanlarını kapsayan ikinci bölümünü dün itibarıyla uygulamaya başladı. Bu durum, İran ile ticaret yapan ülkeleri de doğrudan etkileyecek. Türkiye, yaptırımlardan geçici muaf tutulan 8 ülke arasında yer alırken, gelişmelerin yeni dönemde ticarete nasıl yansıyacağı değerlendiriliyor.
ŞİMDİ DAHA DA ATAK OLMALIYIZ
ABD’nin ambargo uyguladığı İran’a finansal savaş ilan etmesini Yeni Şafak’a değerlendiren iş dünyası temsilcisi sivil toplum kuruluşlarının başkanları, bu adımın Türkiye’yi İran ile ticaret yapması konusunda ürkütmemesi gerektiğini belirtiyor. MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan, Türkiye’nin ambargonun kapsamı dışında yer almasının Türkiye ile İran arasındaki ticaret hacminin daha üst seviyelere ulaşabilmesi adına çok önemli bir fırsat olarak gördüklerini söyledi.
YAPTIRIM DIŞ POLİTİKA ARACI
Kaan, “Son 10 yılda Türkiye ile İran arasındaki ticarette önemli bir aşama kat edilmesine karşın, ikili ticaret hacminin siyasi gelişmelerin gölgesinde kaldığını ve bu nedenle de potansiyelinin çok altında seyrettiğini ifade edebiliriz. Nitekim 2007 yılında 8 milyar dolar seviyesinde olan Türkiye-İran ikili ticaret hacmi 2011 yılında 21,8 milyar dolar seviyesine kadar yükselmiş, 2017 yılında ise 10,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu amaca yönelik iki ülke arasındaki mevcut ticari ilişkilerin geliştirilerek enerji ticaretinin ötesine taşınması elzemdir. Ayrıca orta ve uzun vadede İran’da ekonomik aktivitenin ivme kazanması, sınır ticaretimizin gelişmesinde önemli bir rol oynayacak ve böylece bölgesel kalkınmaya da olumlu yansıyacaktır” dedi.
AMBARGO POLİTİK BİR ÇIKIŞTIR
Tüm sanayici ve İş Adamları Derneği (TÜMSİAD) Genel Başkanı Yaşar Doğan, ilgili süreç hakkında şu değerlendirmelerde bulundu: "İran'a daha önce de ambargo vardı. Uluslararası piyasalarda Avrupa ve diğer ülkelerde ticaretlerini devam ettiriyordu. Sanıyorum bu yaptırımın etkileri önümüzdeki aylarda belli olacak. Şu an bir etkileme olacağını düşünmüyorum. Sonuçta bu biraz da Amerika'nın siyasi ve politik bir çıkışı oldu. Bölgede de kritik durumlar var. Dolayısıyla benim düşüncem biraz daha ilerde birtakım sonuçlar çıkacağı yönünde” dedi. Doğan, Türkiye'nin yaptırımlardan dolaylı yollardan etkileneceğini belirtti.
ENERJİ İÇİN İŞBİRLİĞİ ŞART
Anadolu İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Hasan Ali Cesur ise Amerika'nın İran'a yaptırımlarında Türkiye'nin muaf tutmasının beklentileri doğrultusunda bir karar olduğunu söyledi. Cesur, “Hem ABD ile stratejik ortaklık açısından hem de konjonktürel olarak İran'ın komşumuz olması önemli. Zorunlu ihtiyaç olarak kabul edilen doğalgazın, yüzde 20'ye yakın bir kısmını İran'dan almamız açısından ben böyle bir ambargonun olmayacağı düşüncesindeydim. Yüzlerce yıllık geçmişimiz var ve komşu olmaya da devam edeceğiz” yorumunu yaptı.
Olumlu tarafını da görmek gerekiyor
Amerika’nın 10 bin kilometre ötelerden İran’a ambargo uygulanması hem, fiziksel, ekonomik hem de kültürel olarak uygun görmediklerini ifade eden Cesur, “İran’ın başka ülkelerle olan ticaretinde daralma olacağı için, bizim de komşu olmamız nedeniyle mevki ve lojistik olarak da çok yakınız. İran, gerek ham petrol gerekse doğalgaz yönüyle büyük bir tedarikçimiz. Dolayısıyla bu ambargonun Türkiye ile İran arasındaki ticaret hacminin arttıracağı kanaatindeyim” diye konuştu.
